در داخلی‌ترین قسمت هر دندان، ناحیه‌ای به نام پالپ وجود دارد؛ پالپ شامل خون، منبع و اعصاب دندان است. پالپیت یا پولیپ دندان، وضعیتی است که باعث التهاب دردناک پالپ می‌شود. این مورد در یک یا چند دندان و توسط باکتری‌هایی که به پالپ دندان حمله کرده و باعث متورم شدن آن شده‌اند، ایجاد می‌شود. اگر پولیپ دندان به موقع درمان نشود، ممکن است دندان‌های سالم اطراف را تحت تأثیر قرار داده و مشکلاتی برای شما به وجود آورد.

در این مقاله قصد داریم در مورد این پولیپ دندان و نحوه درمان آن صحبت کرده و توصیه‌های پزشکی لازم در هنگام بروز آن را به شما داشته باشیم. در ضمن دکتر صفورا امامی با سال‌ها تجربه در زمینه جراحی ریشه دندان و عصب کشی، به شما کمک کرده تا با درمان به موقع دندان‌های خود، از بروز مشکلات پیش آمده در آینده جلوگیری نمایید.

پولیپ دندان چیست؟

پولیپ دندان (pulp polyp) یا پالپیت مزمن هیپرپلاستیک، بافت ملتهب متورم صورتی رنگی است که از فضای باز در خارج از دندان در حفره دهان دیده می‌شود. این نوع پولیپ بیشتر در اثر حفره درمان نشده در دندان بزرگ مانند دندان مولر ایجاد می‌شود. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض باکتری‌های ایجاد کننده حفره باعث تحریک و التهاب پالپ دندان در داخل دندان خواهند شد. این پولیپ ممکن است در نهایت، سطح نمایان شده دندان آسیب‌دیده را بپوشاند. از علل شایع پولیپ پالپ می‌توان به شکستگی دندان، پر نشدن یا از بین رفتن تاج دندان اشاره کرد.

ظاهر پولیپ دندان ممکن است بسیار متفاوت باشد. ظاهر آن گاهی صاف و نرم و گاهی اسفنجی یا ناهموار است. رنگ پولیپ نیز ممکن است از صورتی مایل به سفید تا قرمز تیره متغیر باشد. غالباً پالپ ملتهب قابل مشاهده است.

دو نوع پولیپ دندان وجود دارد، برگشت پذیر و برگشت ناپذیر:

پولیپ برگشت‌پذیر دارای التهاب خفیف بوده و پالپ دندان به اندازه کافی سالم است تا نجات یابد.

پالپیت برگشت‌ناپذیر زمانی رخ می‌دهد که التهاب و علائم دیگر مانند درد شدید وجود داشته و نتوان پالپ را نجات داد.

پولیپ برگشت ناپذیر ممکن است منجر به نوعی عفونت به نام آبسه پری اپیکال شود. این عفونت در ریشه دندان ایجاد می‌شود. در صورت عدم درمان، این عفونت ممکن است به سایر قسمت‌های بدن مانند سینوس‌ها ، فک یا مغز گسترش یابد.

رشد غیرطبیعی پولیپ، برگشت‌پذیر نیست و به درمان با آنتی بیوتیک پاسخ نمی‌دهد. درمان استاندارد پولیپ پالپ، درمان کانال ریشه است که به دنبال آن تاج دندان روی دندان قرار می‌گیرد. در ضمن ممکن است نیاز به کشیدن دندان‌های آسیب دیده باشد که از یک وسیله دندانپزشکی مصنوعی برای بازگرداندن ظاهر طبیعی دندان‌های فرد استفاده می‌شود.

علت بروز پولیپ دندان چیست؟

در دندان سالم، لایه‌های مینای دندان و عاج از پالپ در برابر عفونت دندان محافظت می‌کند. پولیپ زمانی اتفاق می‌افتد که این لایه‌های محافظ آسیب ببینند و به باکتری‌ها اجازه ورود به پالپ را داده و باعث تورم شود. پالپ در داخل دیواره‌های دندان به دام می‌افتد، بنابراین تورم باعث فشار و درد و همچنین عفونت می‌شود.

لایه‌های مینای دندان و عاج ممکن است تحت شرایط مختلفی آسیب ببینند، از جمله:

حفره یا پوسیدگی دندان، که باعث فرسایش دندان می‌شود.

آسیب، مانند ضربه به دندان

شکستگی دندان، که پالپ را نمایان می‌کند.

ضربه‌های مکرر ناشی از مشکلات دندانی، مانند ناهماهنگی فک یا دندان قروچه

هر چیزی که خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهد، مانند زندگی در منطقه‌ای بدون آب فلوراید یا داشتن برخی شرایط پزشکی مانند دیابت، ممکن است خطر ابتلا به پالپیت را افزایش دهد.

علائم پولیپ دندان چیست؟

پولیپ‌های پالپ دندان معمولاً زیاد دردناک نیستند. بیشتر دردهایی که فرد مبتلا به این نوع پولیپ تجربه می‌کند، ناشی از فشار روی بافت لثه اطراف است که در اثر رشد ایجاد می‌شود. فشار مستقیم روی پولیپ به طور کلی ناراحتی بسیار خفیفی ایجاد می‌کند.

هر دو نوع پالپیت برگشت‌پذیر و برگشت‌ناپذیر باعث درد می‌شوند، درد ناشی از پولیپ برگشت‌پذیر ممکن است خفیف‌تر باشد و فقط هنگام غذا خوردن ایجاد شود؛ ولی درد همراه با پولیپ برگشت‌ناپذیر ممکن است شدیدتر بوده و در طول روز و شب رخ دهد.

علائم هر دو نوع پالپیت:

التهاب
حساسیت به غذای سرد و گرم
حساسیت به غذاهای بسیار شیرین
پالپیت برگشت‌ناپذیر ممکن است شامل علائم اضافی عفونت نیز باشد، مانند:
تب کردن
تورم غدد لنفاوی
بوی بد دهان
طعم بد در دهان

عوارض و مشکلات پولیپ دندان

عدم درمان پولیپ دندان (pulp polyp) باعث عوارض متعددی می‌شود. گاهی ممکن است این مشکل باعث عفونت بافت لثه اطراف و آبسه دندان شود. گاهی نیز ممکن است باکتری‌ها به سایر دندان‌های سالم حمله کرده و باعث ایجاد حفره‌های اضافی شوند که در نتیجه نیاز به درمان‌های بیشتر دندانپزشکی خواهند داشت.

با وجود پولیپ، دندان‌ها ممکن است برای ترمیم بیش از حد آسیب ببینند که دندان‌های آسیب دیده باید بیرون کشیده شوند و این خود مشکلی بسیار بزرگ است. شما می‌توانید با مراجعه به موقع و با کمک گرفتن از دکتر صفورا امامی، از مشکلات جدی پولیپ جلوگیری نمایید

پولیپ دندان کودکان

کودکان ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند، اما این امر تا حد زیادی به کیفیت مراقبت از دندان و عادات بهداشت دهان و دندان مرتبط است. پالپ‌های دندانی ممکن است با روش‌های متفاوتی آسیب ببیند. همچنین ممکن است پوسیدگی دندان یا آسیب تروماتیک در کودکان به بی پوشش ماندن پالپ دندان منجر شده که التهاب دندان و درد آن را در پی دارد.

عادات و شیوه زندگی کودکان می‌تواند خطر ابتلا به پولیپ دندان را افزایش دهد، از جمله:

عادات بهداشت دهان ضعیف مانند مسواک نزدن دندان‌ها بعد از غذا و عدم مراجعه به دندانپزشک برای معاینات منظم.

خوردن مواد غذایی سرشار از قند یا مصرف غذاها و نوشیدنی‌هایی که باعث پوسیدگی دندان می‌شوند، مانند کربوهیدرات‌های تصفیه شده.

داشتن سرگرمی‌هایی‌که خطر ضربه زدن به دهان را افزایش می‌دهد.

دندان قروچه مزمن در کودکان

و...

درمان پولیپ دندان

بسته به این که پولیپ دندان شما برگشت‌پذیر است یا برگشت‌ناپذیر، روش‌های درمان متفاوت است. اگر مبتلا به پالپیت برگشت پذیر هستید، علت التهاب مشخص شده و برای رفع علائم اقدام می‌شود. به عنوان مثال، اگر حفره‌ای دارید، برداشتن ناحیه پوسیده و بازگرداندن آن با یک پرکننده می‌تواند درد شما را تسکین دهد.

در صورت ابتلا به پالپیت برگشت‌ناپذیر، بهتر است به یک متخصص اندودنتیست مراجعه کنید. در صورت امکان، دندان شما ممکن است از طریق روشی به نام پالپکتومی ‌نجات پیدا کند. این اولین قسمت از یک کانال ریشه است. در طی عمل جراحی پالپکتومی‌، پالپ برداشته می‌شود اما بقیه دندان سالم باقی می‌ماند. پس از برداشتن پالپ، ناحیه توخالی داخل دندان ضد عفونی، پر و مهر و موم می‌شود.

در برخی موارد، کل دندان شما باید برداشته شود که این عمل به عنوان کشیدن دندان شناخته می‌شود. اگر دندان شما مرده است و نمی‌توان آن را نجات داد، به احتمال زیاد، کشیدن دندان توصیه شود. دکتر صفورا امامی، متخصص و جراح ریشه دندان و عصب کشی، با معاینه دندان‌ها، پولیپ دندان را تشخیص داده و اقدامات لازم برای نجات دندان‌های سالم را انجام خواهد داد.

درمان پالپ دندان در کودکان نیز تحت عناوین مختلفی از جمله درمان ریشه، پالپوتومی، پالپکتومی و درمان عصب شناخته می‌شود. هدف اصلی آن، درمان، احیاء و حفظ دندان عفونی است. توجه داشته باشید که جهت ارزیابی موفقیت درمان، پس از ۶ ماه تا 1 سال آینده مجدداً به دندانپزشک خود مراجعه کنید. پس از مراجعه دندانپزشک موفقیت درمان، سلامت انساج لثه و ترمیم نهایی را ارزیابی می‌کند.

درمان خانگی پولیپ دندان

اگر برای مدت زمان زیادی در تنگنا هستید و پولیپ دندان برای شما آزاردهنده شده است، شستشو با آب و نمک می‌تواند به شما کمک کند. این یک راه حل موقتی ساده و آسان برای کاهش درد شماست. به سادگی نصف قاشق چایخوری نمک را با نصف لیوان آب مخلوط کنید. این مخلوط را در دهان خود بچرخانید و سپس آن را تف کنید. سعی کنید دندان‌های خود را به آرامی نخ دندان بکشید تا هرگونه تکه غذایی که ممکن است در دندان شما قرار بگیرد و باعث سوزش شود، از بین ببرید.

هزینه و قیمت درمان پولیپ دندان

خدمات دندانپزشکی شاید از پرهزینه ترین خدماتی است که فرد در سراسر زندگی با آن درگیر است. نوع پولیپ، نوع درمان، انتخاب دندانپزشک، سایر مشکلات احتمالی دندان و...، همگی در هزینه و قیمت درمان پولیپ دندان تاثیرگذراند. به عنوان مثال، خصوصی یا دولتی بودن مرکز دندانپزشکی، تجربه و شهرت دندانپزشک، تجهیزات آن و موادی که دندانپزشک استفاده می‌کند و در نهایت شرایط بیمار مانند اورژانسی بودن یا میزان وخیم بودن مشکل، همگی متفاوت هستند و بر میزان هزینه مؤثرند.

آیا درمان پولیپ دندان باید توسط جراح و متخصص ریشه دندان انجام شود؟

پالپیت معمولاً توسط دندانپزشک تشخیص داده می‌شود. دندانپزشک دندان‌های شما را معاینه می‌کند. آن‌ها ممکن است از یک یا چند عکس X برای تعیین میزان پوسیدگی و التهاب دندان استفاده کنند. اگر پولیپ از نوع برگشت‌ناپذیر است، حتما لازم است به یک متخصص و جراح ریشه دندان مراجعه نمایید.

ممکن است یک آزمایش حساسیت انجام شود تا مشخص شود آیا هنگام برخورد دندان با محرک‌های گرمایی، سرمایی یا شیرین درد یا ناراحتی را تجربه می‌کنید. میزان و مدت واکنش شما به محرک‌ها می‌تواند به متخصص شما کمک کند تا تصمیم بگیرد که آیا تمام یا فقط بخشی از پالپ تحت تأثیر قرار گرفته است یا خیر.

آزمایش اضافی ضربه زدن دندان که با استفاده از یک ابزار سبک وزن و ساده، به آرامی روی دندان آسیب دیده ضربه می‌زند، می‌تواند به دندانپزشک شما در تعیین میزان التهاب کمک کند. متخصص همچنین می‌تواند میزان آسیب دیدن پالپ دندان را با دستگاه تست پالپ الکتریکی تجزیه و تحلیل کند. این ابزار یک بار الکتریکی کوچک به پالپ دندان می‌رساند. اگر این بار را احساس کنید، هنوز پالپ دندان شما زنده به نظر می‌رسد و به احتمال زیاد پالپیت برگشت‌پذیر است.

اگر به جراحی ریشه یا کشیدن دندان نیاز دارید، جراح ممکن است داروهای ضد درد قوی‌تری برای شما تجویز کرده و درمان را آغاز نماید. برای درمان پولیپ دندان و جراحی ریشه دندان می‌توانید به دکتر صفورا امامی مراجعه کرده و درمان‌های مؤثر را دریافت نمایید.

جلوگیری از بروز پولیپ دندان

اغلب می‌توان با رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک از پالپیت جلوگیری کرد. کاهش یا حذف شیرینی‌ها مانند نوشابه‌های شیرین، کیک و آب نبات نیز می‌تواند مفید باشد. اگر به طور مداوم دچار دندان قروچه می‌شوید، استفاده از محافظ دندان به محافظت از دندان‌های شما کمک خواهد کرد.

جمع بندی

بهتر است در صورت مشاهده هرگونه درد در دهان به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر مبتلا به پالپیت هستید، درمان زودهنگام و به موقع آن ممکن است از پالپیت برگشت‌ناپذیر جلوگیری کند. پالپیت برگشت‌پذیر با برداشتن حفره و پر کردن دندان درمان می‌شود.

نمونه کارهای دکتر مرتضی معطری